Çocuklarda en az 4 hafta, yetişkinlerde 5-6 hafta boyunca devam eder. Başarısızlık, yıpranmışlık, güç ve enerji düzeyinin azalması, tahmin edilemez isteklerin oluşması sonucunda bireyin içsel kaynaklarından oluşan tükenmişlik durumu olarak tanımlanır.
İnsanı var eden temel duygular vardır. 7 temel duyguyla yaratıldık.Bunlar: Korku, sevgi, yalızlık, coşku, beklenti, güven, neşe ve öfke. Bu duyguları ne kadar sağlıklı yaşanırsa ne kadar düzgün bir şekilde dokunulabilirse tükenmişlikte bir o kadar geç hale getirilebilir.
Neden Tükeniyoruz?
Çıkmazda hissettiğimizde , anlaşılmadığımızı hissettiğimizde, engellendiğimizde, sorunları çözemediğimizde, kendimizden yüksek bir beklenti içerisine girdiğimizde yanlış yerde olduğumuzda, yoğun iş yükü içerisinde olduğumuzda, çözülmemiş problemler olduğunda vs…
Duygularımız Neler ?
Kıskançlık, üzüntü, merak, yalnızlık, kaygı, hayal kırıklığı, halsizlik, gerginlik, tedirginlik, çaresiz, bıkkınlık,tiksinti vs..
Davranışlarımız Neler?
Ağlama, İçine kapanma, sorumluklarını yerine getirmeme, kaçınma
Fiziksel/ Bedensel Yakınmalar Neler?
Aşırı uyku, uykusuzluk, bedensel yakınmalar vs..
Her çocukta farklı ortaya çıkar (örnek: her şeyi veriyorum mutlu olmuyor). Depresyon, Ajite ( ruhsal anlamda heyecanlı ama birkaç saat sonra farklı hissetme/davranma), Bedensel yakınmalar, Davranış bozuklukları, Akademik başarısızlık, Zeka geriliği, kendine veya bir başkasına zarar verme isteği).
1.Tükenmişliğe Ailevi Etkiler
Eğer ‘ aile çok mükemmeliyetçi tutumları varsa, başarısızlık kabul edemiyorsa, sürekli ders çalışmaları isteniyorsa vs… ‘
Mükemmeliyetçi tutum, talepleri verdiklerinden çok aile, aşırı eleştirel, memnun olamayan…
Duygusal istismar (aşağılama, lakap, değersizlik, birey olmasına fırsat vermeme)
Çocuk bu ortamlarda yetişiyorsa: Memnuniyetsizlik, prens/prenses, şiddet görme, koruyucu tutumda yetişme, tutarsız ortamda , kuralcı veya kuralsız ortam, Narsis aile tutumu (çocuğum hiç anlamıyor,abartıyor).
2.Mizacın Tükenmişlik Etkisi
Sabırsızlık, kendini veya kendinden bir başkasını gereğinden fazla suçlama, bunalma, depresyon, yetersizlik hissi, duygularını anlamlandıramama, (Genetik?)
Tükenmişlik Neleri Etkiliyor
İletişim kaybı ( hep beni…, kesin bana…), iş kaybı, güven ortamına zarar, unutkanlık, uykusuzluk, kilo artımı/azalma, dikkatsizlik, düşük performans, enerji düşüklüğü, boşanma. Öfke ve kaygı da ortaya çıkabiliyor.
Belirtiler
Bedensel tükenmişlik hissi, duygusal tükenmişlik hissiyatı, kişiyi esir alan olumsuz düşünceler, karamsarlık, basit işleri bitirmekte zorlanma( ayakkabı bile bağlamada güçlük), işten soğuma, umutsuzluk, kendini değersiz hissetme, azalmış mesleki güven, unutkanlık ve dalgınlık, sürekli yorgunluk ve bitkinlik hissiyatı, uyku problemleri, kabızlık ve ishal gibi sindirim sistemi düzenimde bozukluklar, kalp çarpıntısı ve solunum güçlüğü, baş, sırt ve bacaklar olmak üzere vücudun belili bölgelerinde ağrılar.
TAVSİYELER
1.Temel düzen: Hayatı düzene sokmak (uyku 11-6 arası , yemek düzeni( ne yedi,ne zaman yedi, ne kadar yedi)
2.Kendinle İletişim: Kedinle ve hayatınla ilgili çözemediğin sorunları masaya yatırma vakti geldi. Yatırımı önce kendimize yapmalıyız.
3. Empati Yaklaşım: Hayatına, kendine, yaşama dair duyguları tanımlama egzersizi.
4.Mükemmeliyetçi: Mükemmel olmak için uğraşmayacaksın, mükemmele varmak için uğraşacaksın.
5.Yüzleşme: Sorunun sende olduğu unutma.Sahil kasabası seni beklemiyor.
6.İdeal Benlik: Sen ne kadar sensin? ( gerçekçi kimlik lazım)
7.Genelleme Yapma: Ben çok tükenmiş bir insanım.
8.Kendini Suçlama: Her insan yetersiz ya da eksik olduğu alanlar vardır. Bu senin insan olduğunu gösterir.
9.Kendini İfade Edebileceği Bir Alan: Spor çok iyi gelecektir.
10.Destek: Erken teşhis hayat kurtarır.(6-10 haftaya kadardır).
